Column

Zelfregie en zelfredzaamheid: hoe ga je er in de praktijk mee om?

De huidige samenleving is gericht op het bevorderen van zelfredzaamheid en het zelf nemen van regie. Vaak worden zelfregie en zelfredzaamheid in één adem genoemd. En ook de uitwerking van de begrippen is niet eenduidig, zoals blijkt uit onderstaande voorbeelden. Daarbij wordt – ook al staat dit niet zo expliciet in de uitwerking van de begrippen – nadrukkelijk van burgers verwacht dat zij hun sociale omgeving inschakelen bij het geven van zorg en ondersteuning.

In onze trainingen die we hebben ontwikkeld voor wijkteams komt de discussie over zelfredzaamheid en zelfregie ook vaak aan de orde.

De gemeente onderzoekt hoeveel ondersteuning een fysiek beperkte man nodig heeft om zichzelf te redden. De man woont samen met zijn partner. Als consulent bespreek je daarbij altijd wat het netwerk en in dit geval specifiek de partner kan doen. De man is van mening dat ondersteuning door zijn partner de gelijkwaardigheid in hun relatie ondermijnt en zijn kwaliteit van leven negatief beïnvloedt. Hoe zwaar laat je deze wens tot zelfregie wegen in de aanvraag voor ondersteuning? En kijken jullie daar binnen het team op dezelfde wijze naar? Onlangs heeft de rechter een uitspraak (pagina 11) gedaan n.a.v. een maatwerkvoorziening voor een jaar om een cliënt te ondersteunen bij het opbouwen van het sociale netwerk.

Consulenten hebben vaak de drive om te verzorgen en dan is consulent geneigd om de regie over te nemen. Dit noemen we de zogenaamde reparatiereflex, de natuurlijke reflex om meteen te helpen en klaar te staan voor de ander. In de praktijk zien we hoe goed het is om zich hiervan bewust te zijn en bespreekbaar te maken dat zorg afhankelijk maakt en zelfredzaamheid in de weg kan staan.

In de praktijk komt het regelmatig voor dat iemand geen hulp wil accepteren, terwijl het vanuit de optiek van de hulpverlener of omgeving juist wel wenselijk is om hulp te bieden. Wat doe je dan? Laat je het los of doe je er alles aan om in contact te komen en vertrouwen op te bouwen? Wij bespreken aan de hand van casussen de dilemma’s waar consulenten in de praktijk mee worstelen.

Wil je meer weten over onze trainingen en ondersteuning die wij op locatie kunnen bieden? U kunt contact met ons opnemen of via info@aicom.nl of vul het contactformulier.

Save the date: op 8 november organiseert AICOM in samenwerking met Zorg voor Kennis een workshop over het sturen op zelfredzaamheid. Lees hier de vooraankondiging en wijze van inschrijving.

_____________________________________

Het huidige stelsel van de gezondheidszorg is vooral gericht op het beter maken van mensen die ziek zijn. Nu burgers steeds meer willen meedenken en beslissen over hun eigen behandelingen en de regie willen voeren over hun gezondheid, is een aanpak nodig die zowel de zorgprofessional als de patiënt hierbij helpt.

Wij hebben in opdracht van het ROS Netwerk acht inspirerende voorbeeldprojecten beschreven van organisaties en professionals die actief aan de slag zijn met zelfmanagement. We hebben professionals bevraagd hoe ze zelfmanagement concreet hebben gemaakt en hebben uitgerold. We hebben gekozen voor het laten zien van uiteenlopende aanpakken in verschillende typen organisaties. De resultaten hier hebben vindt u in het e-book “Inspiratie voor zelfmanagement”. Lees verder Zelfmanagement in de praktijk

Staat het werken aan je gezondheid en meer gaan bewegen op je lijst van goede voornemens? Mijn tip: schaf een wearable aan! Zelf ben ik een enthousiast gebruiker van de Fitbit. Onder andere om mijn beweegdoelen te halen. Ik sta hierin niet alleen. 500 lezers van Smart Health hebben een enquête ingevuld naar hun ervaringen met de Fitbit en andere wearables. Hieronder geef ik de belangrijkste resultaten weer. Het totale onderzoek is te vinden op:
www.smarthealth.nl
Lees verder Meer bewegen: een wearable motiveert!

Vertrouwen is breekbaar. Het duurt lang om het op te bouwen en het kan heel snel vernietigd zijn. Men zegt ook wel: vertrouwen komt te voet en vertrekt per paard. Het verliezen van vertrouwen gaat snel en kan veel (reputatie)schade aanrichten, zoals onlangs bleek bij Volkswagen. Als er te weinig vertrouwen is, kan dit leiden tot gedetailleerde en veelvuldige verantwoording.

De basis om effectief met elkaar te kunnen samenwerken begint met het hebben van vertrouwen in elkaar en weten wat je aan elkaar hebt. Het vermogen om vertrouwen op te bouwen is niet voor niets een competentie van leiders van nu.
Lees verder Bouwen aan vertrouwen

Methode gericht op het geven van zorg die nodig is

Het OMAHA System is een bewezen methodiek die ontwikkeld is om zorg te inventariseren en zorg te geven die cliënten nodig hebben. De methode wordt nationaal en internationaal steeds meer toegepastⁱ en blijkt in de praktijk goed te werken. OMAHA past bij de veranderingen die de gezondheidszorg nu doormaakt: de cliënt staat centraal, verschillende zorgprofessionals werken samen en de registratie is ondersteunend. Dit is reden voor AICOM bij de methode stil te staan.

Hoe werkt het OMAHA systeem?

Lees verder OMAHA System:

Tijd voor een goed gesprek!

Een goede voorbereiding is het halve werk

Er is een overvloed aan informatie te vinden over het ideale functioneringsgesprek. De gedeelde conclusie is dat alles valt of staat met een goede voorbereiding. De praktijk blijkt vaak een stuk weerbarstiger en niet altijd worden de kansen die dit gesprek biedt benut.

Functioneringsgesprek als kans

Als manager weet ik uit eigen ervaring dat het loont om het functioneringsgesprek goed voor te bereiden. Vanwege alle andere taken die er op je bord liggen kan dit wel eens in de knel komen. En, waarom is dat gesprek nodig als de medewerker toch wel weet hoe ik over hem denk? Door het geven van feedback en zelf ook ontvangen van feedback over jouw functioneren, biedt het functioneringsgesprek jou en je medewerker kans om te groeien. Het gesprek is er ook voor bedoeld om expliciet de wensen en mogelijkheden voor de toekomst te bespreken.
Lees verder De functioneringsgesprekken komen er aan:

Een omgeving die vraagt om prestaties en toegevoegde waarde, vraagt om leiders en medewerkers die open staan voor groei. Een eenvoudig en krachtig middel om dat te bereiken heet feedback. Hoe scoort u hierop?

Meer effect met directe feedback

Feedback kan het best direct worden gegeven. Het effect is dan het grootst, mits feedback goed gegeven wordt. Waarom nog wachten op een formeel moment, zoals een functioneringsgesprek?

Geef feedback!

In alles wat wij doen communiceren we en geven we feedback. Ken je die collega die tijdens een vergadering van alles doet op I-pad, behalve luisteren? Of de collega die veel te breedsprakig is? Zeg je er iets over?

Lees verder Feedback, een belangrijke vaardigheid!

de meerwaarde van een mensenrechtenperspectief.

‘Mijn vader van 87 werd gedropt in een diepe stoel waar hij zonder hulp niet uit kon opstaan, zodat de verzorging rustig zijn werk kon doen.’ ‘Mijn buurman sluit zijn dementerende vrouw op in huis om boodschappen te kunnen doen.’ ‘Oma komt niet meer buiten sinds ze in een verpleeghuis is opgenomen’ ‘Mijn moeder moet in haar luier plassen omdat het niet lukt om haar op tijd naar de wc te helpen’ ‘De ondervoeding bij mijn broer in het verpleeghuis werd onvoldoende herkend’.

Het gaat in deze voorbeelden om menselijke waardigheid, lichamelijke en geestelijke integriteit, recht op voedsel, recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het recht op gezondheid. Kortom: mensenrechten. Ook de Inspectie voor de gezondheidzorg signaleerde tekortkomingen in de zorg aan ouderen. Om de kwaliteit te verbeteren, heeft Van Rijn (2015) onlangs een plan opgesteld. Positief hierin is dat waardigheid – een mensenrecht – hierin centraal staat.¹ Het College voor de Rechten van de Mens doet onderzoek naar verschillende aspecten van mensenrechten in verpleeghuizen.² De resultaten daarvan verschijnen in de loop van 2015. Lees verder Waardigheid in de zorg:

Op dit moment verandert de samenleving naar een participatiemaatschappij en krijgen gemeenten nieuwe taken. Van wonen, welzijn en zorgorganisaties wordt verondersteld dat ze samenwerken. Er wordt steeds meer een beroep gedaan op netwerkers. Dit zien we bijvoorbeeld bij sociale wijkteams ontstaan.

Samenwerking gaat niet vanzelf. Het geeft gedoe. Een van de redenen waarom het soms moeizaam gaat met elkaar, is de onbekendheid wat men wel en niet kan verwachten.

Lees verder Duidelijkheid voorkomt gedoe.

Doe de Quick Scan!

Als je een baan hebt, word je vaak opgeslokt door het werk zelf. Veel mensen ervaren een hoge werkdruk. Tijd nemen om te reflecteren of je nog goed op je plek zit, of deze baan echt is wat je wilt, of te onderzoeken of er elders betere kansen zijn, daar kom je vaak niet aan toe. Tot de organisatie onverwachts een andere wending neemt en jij te horen krijgt dat jouw functie vervalt of wordt ingenomen door een ander. Of je gaat elke dag met een steeds ontevredener gevoel naar je werk. Je loopt vast.

Neem zelf de regie over je loopbaan in handen en zorg dat jij voorbereid bent op de toekomst. Vul de onderstaande Quick Scan¹ in en ga na hoe “fit for the future” je bent.
Lees verder Werken aan je loopbaan?

Onlangs sprak ik een projectleider over mijn invulling van de functie van stakeholdermanager bij een project waar veel interne en externe organisaties en afdelingen bij betrokken zijn. Wij raakten hierover in gesprek over de invulling van deze functie.

De projectleider werd enthousiast en zag de noodzaak om in een vroeg stadium de partijen die het project kunnen beïnvloeden te identificeren. Door met hen in gesprek te gaan, is van begin af aan duidelijk wat er leeft bij deze partijen, wat de verwachtingen zijn ten aanzien van contact, wat de behoefte aan informatie is, etc..

Lees verder Projectleider: manage uw stakeholders!

Gisteren hoorde ik het nog: ”Ik heb het zo druk op mijn werk dat ik niet aan sporten toe kom”. Hijgend en puffend stond deze man voor me. Smartphone in zijn hand. Hoe komt het toch dat het werk iemand zó in beslag neemt, dat het zijn leven totaal uit balans trekt? Sterker nog, op deze manier sluipen ongemerkt klachten als een depressie of burn-out je leven binnen. Nog los van het onbegrip thuis of van vrienden die van mening zijn dat je schijnbaar kiest voor overwerken.

Iedereen heeft tijd nodig om te herstellen na een lange werkdag. Als je je werk meeneemt naar huis of thuis piekert over je werk, leidt dat vaak tot problemen. En dat is niet alleen op korte termijn slecht voor je functioneren, maar het is ook aangetoond dat dit gedrag op de langere termijn je gezondheid schaadt. Hoe zorg je dan dat je dat je uit deze vicieuze cirkel blijft en balans vindt tussen je werk en privéleven?

Lees verder Lekker luieren: een slimme actie?

Een veelbelovend hulpmiddel voor leefstijlverbetering

Meten is weten! Uit onderzoek blijkt en de ervaring leert, dat monitoring een grote bijdrage kan leveren aan het realiseren van leefstijlverbetering. Er komen steeds slimmere hulpmiddelen op de markt om hiermee aan de slag te gaan. Onder andere de “wearables”, die –de naam zegt het al- op het lichaam worden gedragen en waarbij op elk moment relatief eenvoudig data door de gebruiker kan worden verzameld en uitgelezen via een app.

Smart armbanden zijn een voorbeeld van een veelbelovende wearable. De gebruiker kan op eenvoudige wijze zijn beweegpatroon monitoren en relateren aan zelf gestelde doelen of delen met anderen. Dit laatste kunnen de deelnemers uit de community zijn en eventueel ook zorgaanbieders. Zo kan de omgeving de gebruiker motiveren, ondersteunen en eventueel van advies voorzien. De gebruiker bepaalt zelf wie hij toegang geeft tot zijn gegevens. Wij vinden het aannemelijk dat de smart armbanden een succesvol hulpmiddel kunnen zijn bij het zelf managen van verbeteringen in de leefstijl. Zelfmanagement is belangrijk bij chronische aandoeningen zoals diabetes. Lees verder Smart armbanden:

In “De 100 jarige man die uit het raam klom en verdween“¹ is Allan Karlsson de hoofdpersoon. Op de dag dat hij 100 wordt, gaat hij op weg. Hij ontvlucht het verjaardagsfeest dat voor hem is georganiseerd in het bejaardentehuis. Niet in de laatste plaats vanwege de betutteling van zuster Alice. Zodra Allan dit besluit heeft genomen, klimt hij uit het raam. Op zijn sloffen. Hij kijkt nog een keer om en zegt tegen zichzelf dat hij dan maar op een andere plaats en plek moet doodgaan. Met een klein beetje geld gaat hij op weg naar het busstation.

Het aanpassen aan omstandigheden, het maken van vrienden en het op tijd zijn borrel willen drinken, blijkt Allan zijn hele leven al te doen. Hij kent zijn grenzen en vertrekt wanneer er zaken gaan plaatsvinden die hem niet zinnen. Hij wordt niet gehinderd door angsten of vooroordelen of een negatieve blik. Hij gaat met een zekere nieuwsgierigheid op pad, treedt nieuwe situaties met zelfvertrouwen tegemoet en weet anderen voor zich in te nemen of deskundig uit te schakelen. Daarbij maakt hij optimaal gebruik van zijn deskundigheid: het maken van bommen.

Lees verder Inspiratie voor zelfmanagement

Zelf weet je het al: met sommige mensen verloopt het contact veel gemakkelijker dan met anderen. De psycholoog Jung onderscheidde mensen die meer afgaan op hun verstand van mensen die meer afgaan op hun gevoel.

Je hebt voor een goede vriend zijn kamer geschilderd. Als je vriend een voeler is, zal hij je als eerste bedanken en complimenteren dat je dit zo goed hebt gedaan en hoe passend je de kleur hebt uitgezocht. Is je vriend een denker, iemand die zich bij voorkeur laat leiden door logica, dan zal hij als eerste opmerken wat er niet goed is. Bijvoorbeeld dat je een hoekje bent vergeten of dat de afplaktape nog over het stopcontact zit.

Lees verder Hoofd en hart

Wie kent het niet? Af en toe het gevoel achter de feiten aan te lopen en geleefd te worden door de waan van alle dag. Als je op je werk dit gevoel elke dag hebt, dan is er een kans dat je door de bomen het bos niet meer ziet en constant veel druk ervaart.

Het kan helpen om meer overzicht van je werkzaamheden te creëren. Met als basisvragen:

– Is deze taak belangrijk?
– Is deze taak urgent?

Dit wordt de Eisenhower Matrix genoemd. Het verkrijgen van een dergelijke overzicht helpt je om voldoende tijd te kunnen besteden aan de belangrijke taken. Voordat ze urgent en belangrijk worden en je niet de kwaliteit levert die je zou willen.

Wie zijn tijd niet goed beheert, blijft hangen in het eerste kwadrant. Dit is de collega die altijd in crises is en de mail nu de deur uit moet doen, nu de presentatie moet voorbereiden en altijd gehaast is of zich opgejaagd voelt.

Lees verder Overzicht creëren = werkstress verminderen